Hacettepe Üniversitesi’nde düzenlenen “Uluslararası Türk Dünyası Arkeoloji Araştırma Enstitüleri ve Merkezleri Birliği (ARICA) Yıllık Çalıştayı”nın devamı niteliğinde olan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü ile “Türk Tarih Kurumu Arşivinden Fotoğraflarla Türkiye’de Arkeolojinin İlk Yılları” sergisi Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunda açıldı.

Sergi açılışına; MHP Genel Başkan Başdanışmanı 25-26.Dönem Osmaniye Milletvekili ve Ahmed Cevad Enstitüsü Başkanı Prof.Dr. Ruhi Ersoy, Kültür ve Turizim Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Derya Örs, Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof.Dr. Yüksel Özgen,Türk Dil Kurumu Başkanı Prof.Dr. Osman Mert, Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Şahin Mustafayev ve Türk Dünyasının arkeoloji kurumlarının temsilcileri de katıldı.

MHP Genel Başkan Başdanışmanı 25-26.Dönem Osmaniye Milletvekili ve Ahmed Cevad Enstitüsü Başkanı Prof.Dr. Ruhi Ersoy, arkeolojide dünden bugüne gelişmeleri ve sergi açılışına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Prof.Dr. Ersoy'un sosyal medya hesabından yaptığı açıklama şöyle:

Cumhuriyetin ilanıyla birlikte Türk Tarih Kurumu, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “bilimi rehber edinen tarih anlayışı” doğrultusunda Türkiye’de arkeolojinin sistemli biçimde gelişmesini sağlamıştır. Kurumun yürüttüğü kazılar, Anadolu’nun zengin uygarlık mirasını belgeleyerek Türk milletinin köklü geçmişini bilimsel temellere dayandırmayı amaçlamıştır.

O dönem; Remzi Oğuz Arık gibi öncü bilim insanları, kazı çalışmalarının yanı sıra millî hafızayı bilimsel verilerle yeniden inşa etme gayretiyle öne çıkmıştır. Arık’ın Alacahöyük, Karalar ve Göllüdağ gibi alanlarda yürüttüğü kazılar, Türkiye’de arkeolojinin kurumsallaşmasında dönüm noktası olmuş; Cumhuriyet’in “milli arkeoloji” vizyonunu somutlaştırmıştır.

Bilindiği üzere; Remzi Oğuz Arık yalnızca bir arkeolog değildir, aynı zamanda bir düşünür, bir siyaset ve devlet adamı olarak da Cumhuriyet’in kültürel ve toplumsal inşasında önemli roller üstlenmiştir. Köy Enstitülerinin kuruluşuna fikirsel öncülük etmiş, Anadolu insanının bilgiyle, üretimle ve kültürle buluşmasını savunmuştur. Bunun yanı sıra Türkiye Köylü Partisi’ni kurarak, milletin iradesinin doğrudan temsiline dayalı bir siyaset anlayışını geliştirmiştir. Arık’ın fikirleri, Türk milliyetçiliğini kültür, emek ve ahlak temellerinde yorumlayan derin bir milli şuurun yansıması olmuştur.

Bu anlamlı sergi, Türk Tarih Kurumu arşivindeki fotoğraflarla Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki bilimsel heyecanı, idealizmi ve kültürel uyanışı gözler önüne sererken, açılışta Atatürk’ün öncülüğünde şekillenen bilimsel tarih anlayışının arkeolojiye kazandırdığı derinliği bir kez daha hissederek, Cumhuriyet’in kültürel temellerini atan öncü bilim ve fikir insanlarını da saygıyla andık.

Ayrıca; Devletimizin Milli Arkeoloji vizyonunun son zamanlardaki en önemli göstergesi 8 Mart 2023 tarihinde resmi kuruluşu tamamlanan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsüdür. Ülkemizde ve kültürel, tarihi bağlarımızın ve ilişkilerimizin olduğu dünyanın diğer bölgelerinde Türk ve İslam arkeolojisi ve ilgili bilim alanlarında arkeoloji ve kültürel miras konusunda tarih ve kültüre odaklanmış bilimsel araştırmalar yapmak maksadıyla kurulan enstitü, yurt dışında arkeolojik kazı, araştırma ve inceleme faaliyetlerinde bulunacaktır.

Türk ve İslam arkeolojisi ile kültürel mirası başta olmak üzere antropoloji, sanat tarihi, tarih, epigrafi, nümismatik gibi tüm ilgili alanlarda Türkiye, Avrupa, Orta Doğu, Balkanlar, Akdeniz, Ege, Karadeniz, Kafkasya, Türkistan, Güney Asya ve dünyanın diğer bölgelerinde çağlar boyunca var olmuş kültürlerin ve sanatların Türk bilim insanları tarafından her yönüyle çalışılmasına katkı sunacaktır.

Enstitü bugün katıldığımız etkinliğin devamı ve parçası olarak 22 Ekim 2025 tarihinde Türk Dünyası ve gönül coğrafyamızdaki Arkeoloji Enstitüleri ve ilgili kurumların katılımıyla Türk Dünyası Arkeoloji Araştırma Enstitüleri ve Merkezleri Birliği istişare toplantısına ev sahipliği yapacaktır.

Enstitünün kuruluşunda emeği geçenleri kutluyor; toplantının Türk dünyasının arkeoloji vizyonuna ve yeni iş birliklerine zemin hazırlamasını diliyorum.