Kırgızcanın temellerini atan isim: Kasım Tınıstan Uulu
Kasım Şiirlerinin Mecmuası kitabının tanıtımı toplantısı Bişkek’te yapıldı.
Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesinin ev sahipliğinde TÜRKSOY’un paydaşlığında, Türkiye Maarif Vakfı, TİKA, Yunus Emre Enstitüsü, T.C. Bişkek Eğitim Müşavirliği ve Ahmed Cevad Enstitüsü katkılarıyla Manas Üniversitesi Kasım Tınıstanov konferans salonunda gerçekleştirilen kitap tanıtım programı ve panele öğrenciler ve bilim adamları yoğun ilgi gösterdi.
Sabırbek Börübay tarafından hazırlanan ve TÜRKSOY yayınları arasından Türk Dünyası kitaplığına kazandırılan “Kasım Şiirlerinin Mecmuası” kitabının tanıtımı ve Kırgız Millî Kültürünün Öncüsü Kasım Tınıstan Uulu ve Türk Dünyası'nda repressiya paneli için bir araya gelen bilim adamları ve öğrenciler aynı zamanda Stalin dönemi kan değirmeninde suçsuz yere idam edilen aydınların fotoğraflarının yer aldığı TÜRKSOY resim sergisini de gezme fırsatı buldu.
Etkinliğin açılış konuşmasını yapan TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev, Türk Dünyası ortak kültürü ve medeniyetini korumak ve yaymak amacıyla kurulan TÜRKSOY’un Türk Dünyası’nın yetiştirdiği tarihi şahsiyetlerin yeni nesiller tarafından unutulmaması ve Türk Dünyası ortak hafızasında kalması için gerekli gayreti gösterdiğini ve göstermeye devam edeceğinin altını çizerek TÜRKSOY kitaplığının her geçen gün zenginleştiğini belirtti.
“Kasım Tınıstan Uulu TÜRKSOY’un fikir babalarından biridir”
Tınıstan Uulu’nun Kırgız kültür ve medeniyeti için yaptıklarının bir halkın kaderini etkileyecek derecede önemli olduğunu belirten Raev, “Bugün konuştuğumuz Kırgızcanın temellerini atan, dilimizin şiir, hikâye, tiyatro alanlarında ilk örneklerini veren, yazdığı birçok ders kitabı ile hâlâ kullandığımız dilbilgisi, matematik, coğrafya terimlerini icat eden Tınıstan Uulu aynı zamanda Kırgız millî kimliğinin ve kültürünün korunması için özellikle Manas destanı üzerine çalışmış ve Kırgız halkının günümüze kadar asimile olmadan kalabilmesi için kalemiyle mücadele etmiştir” dedi.
Repressiya: Kan değirmenidir.
Ünlü Kırgız edebiyatçı Salican Cigitov’un repressiya kelimesini “kan değirmeni” olarak çevirdiğini hatırlatan Raev, 1937-38 döneminde hayatını kaybeden aydınlara rahmet dileyerek TÜRKSOY’un bu isimlerin unutulmaması için üzerine düşeni yapacağını, bu hususun özel takipçisi olacağını belirtti.
Ana dilimiz için ne yaptık?
Etkinlikte söz alan Kırgızistan Devlet Sekreteri Süyünbek Kasmambetov, Kasım Tınıstan Uulu’nun temsil ettiği değerlere dil açısından yaklaşarak Kırgızcanın Sovyetler Birliği döneminde konuşulmayan ve bilim yapılmayan bir dil haline geldiğini belirtip “Bağımsızlıktan sonra birçok kanun çıkararak Kırgızcanın yazı ve bilim dili olması için gayret sarf edildi, ancak yasalar bize kendi anadilimizi sevdiremez, ana dilimizi ancak yüreğimizle, onu konuşarak ve yazarak sevebiliriz” dedi.
Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Rektör Vekili Almaz İbrayev de yapmış olduğu konuşmada repressiyanın sadece 37-38 döneminde değil uzun yıllara yayıldığını belirterek “Bu kavramı kültürel repressiya, ekonomik repressiya, tarihi repressiya şeklinde genişletmek mümkündür. Bu tanımlamadan da anlaşılacağı üzere Sovyetler Birliği döneminde bir ulusun kaderiyle oynanmak istenmiş ancak başarılı olunamamıştır. Bunda Kasım Tınıstan Uulu gibi Kırgızların içinden çıkan vatansever aydınlar etkili olmuştur” dedi.
Almaz İbrayev ve Recai Doğan’a TÜRKSOY Madalyası
TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev Türk Dünyası ortak kültürü ve medeniyeti için yapmış oldukları çalışmalardan ötürü Prof. Dr. Almaz İbrayev ve Prof. Dr. Recai Doğan’ı TÜRKSOY Madalyası ile taltif etti.
Madalya töreni sonrasında Manas Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Recai Doğan Genel Sekreter Raev’e teşekkür ederek Manas Üniversitesi ve TÜRKSOY’un kuruluş saiklerinin benzer olduğunu, Ortak Türk Dünyası kültür ve medeniyetinin korunması ve yayılması için bundan sonra da elinden geleni yapacağını belirtti.
“Kasım Irlarının Mecmuası” kitabını hazırlayan Sabırbek Börübay da yapmış olduğu konuşmada haksız yere suçlanarak hayatını kaybeden Kasım Tınıstan Uulu’nun bugün de Kırgızistan’ın her köşesinde yaşamaya devam ettiğini, hazırlamış olduğu kitabın bu ulvî emele az da olsa katkısı olacaksa bundan büyük mutluluk duyacağını belirtti.
Doç. Dr. Halit Aşlar’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen panel bölümünde davetli bilim adamları Prof. Dr. İbrahim Dilek, Sımbat Maksutova, Prof. Dr. F. Güner Dilek ve Muhammet Maralbek farklı yönleri ile Kasım Tınıstan Uulu'nu anlatarak etkinliğe katılan bilim adamı ve öğrencileri aydınlattı.
Etkinliğe Kasım Tınıstanov’un torunu Tengdik Tınıstanov da katıldı.
Etkinlik fotoğraf çekimi, hediye ve teşekkür belgesi takdimi ile son buldu.