Son zamanlarda "Hoş buldum!" "Teşekkür ettim!" "Katılım sağladık" gibi Türkçenin kültürel yapısına aykırı sözleri duyar olduk.
Gelene güler yüzle "Hoş geldin(iz)" demek âdetlerimizin başında yer alır. Muhatabımız da "Hoş bulduk" der. Tek kişi olsa bile çoğul kullanır. Sözün derin yapısında saygı vardır. "Ben" yoktur. "Hoş buldum" değil "Hoş bulduk" denir.
Geçmişte vedalaşma esnasında "Allahaısmarladık!", "Hoşça kalın!" gibi kalıp sözlerin yerine İngilizceden çeviri yoluyla (See you) "Görüşürüz! diye birşey icat ettik ve dillere pelesenk oldu gitti. Artık bundan kurtulamayız.
Gidenin "Hoşça kalın!" dediğinde kalanlar "-Güle güle.." derlerdi.
Maalesef artık kalanlar da “Hoşça kalın!” diyor... İngilizcede gidenin de kalanın da "Goodby!" demesi İngiliz kültürüyle ilgilidir.
Hadi bunlar İngilizcenin etkisiyle oldu da Teşekkür ederim yerine "Teşekkür ettim" de nedir Allah aşkına! Birine ilik, yardım veya hoş bir eylemde bulunduğunuzda muhatabınız size hemen/o esnada "Teşekkür ederim" der. Ancak geç bir zamanda birisine anlatırken ben o şahsa/kişiye iyiğiliğinden, yardımından vs. sebebiyle teşekkür ettim, der.
Daha önce de kaleme aldığımız "Katılım sağladık" sözünü hâlâ anlamakta güçlük çekiyoruz.
"Arkadaşımız Nuri Bey'in oğlunun nişan merasimine katılım sağladık..." diye bir cümle Türkçemizde şöyle ifade edilir:
"Arkadaşımız Nuri Bey'in oğlunun nişan merasimine katıldık." demek yeterlidir. Katılım sağlamak âdeta nişan merasimine sağdan soldan ordan burdan adam toplayıp katılmalarını sağladık. Nu eylemin yapılmasını sanki biri bizden istedi/rica etti de insanları nişan merasimine yönlendirdik der gibi bir anlama bürünüyor…
Bunu kocaman siyasetçiler, kamu görevlileri, mürekkep yalamış önemli kişiler ve ummadığımız şahsiyetlerin dilinden duymak veya kaleminden okumak hiç de hoş değil.
Başka dillerin etkisiyle, çeviri yoluyla dilimize giren çokça kelime, kalıp söz veya terim vardır. Bizim dilimizden de başka dillere (Mısır ve Cezayir Arapçası vb ile Farsçaya, Başkan dillerine, Ermenice ve Rumcaya) binlerce kelimemiz girmiştir. Ancak kendi dilimizdeki sözleri bozarak yeni biçimler ve kalıplar oluşturmak sakat bir dil anlayışından kaynaklanmaktadır. Kullanımı yanlış olan veya Türkçenin anlatımına uygun olmayan sözleri yapay zeka çalışmaları kapsamında bütün dijital sistemlerde tanımlamak gerekir.
Lütfen Türkçemizi bozmayınız... Türkçenin bozulduğu yerde millet de geleceğimiz de bozulur…
Tanrı Dağları'ndan selamlar
Muhittin Gümüş
27.09.2025
