İyilik etmenin verdiği haz ve mutluluğun nedeni özverili bir davranışın neticesidir.
Veren elin alan elden üstün olduğu bir anlayışla hareket ederken varlığınızın en iyisini paylaşmayı, vermeyi, ikram etmeyi büyük bir huzurla ve gönül rahatlığıyla alışkanlık hâline getirenler dünya malına olan bağlılığınızı bastırmışsınız demektir.
Böylece mal sizi değil, siz malınızı, kazancınızı yöneterek onun esiri olmaktan da kendinizi kurtarmış olursunuz.
İyi insanlar başarılı insanlardır ve iyilik yapanlar da başarılı ve saygın insan sıfatıyla toplumda özel bir konuma geçerler.
Dünyada hep alarak itibar kazanan kimse yoktur. İnsanlar vererek ve verdikçe de arttığına inandığı malına karşı özgür bir karakter sergilediği için iyilik etkin, hareketli ve dinamik bir ruh hâli de kazandırır insana.
Büyük Türkistan bölgesinin tarihi şahsiyetlerinden Ebu'l-Leys Semerkandî'nin aşağıdaki sözleri içi dopdolu inci tanesi sözlerdir. Bugünkü Özbek Türkçesi ve Türkiye Türkçesi ile yazdığımız güzel sözlerde nice hikmetler var.
“Yahşilikdan oldin yahşilik qılış; fazilat.
İyilikten önce iyilik etmek; fazilettir.
Yahşilikdan keyin yahşilik qılış; mukofatlaş.
İyilikten sonra iyilik etmek; mükâfattır.
Yomonlikdan keyin yahşilik qılış; olijanoblik.
Kötülükten sonra iyilik etmek; âlicenaplıktır.
Yomonlikdan keyin cabr-zulm qılış, noʻhoqlik.
Kötülükten önce kötülük etmek; cebir-zulüm ve haksızlıktır.
Yomonlikdan keyin yomonlik qılış; tengleşiş.
Kötülükten sonra kötülük etmek; diyet ödemektir.
Yahşılikdan keyin yomonlik qılış tubanlik va badbahtlikdir.
İyilikten sonra kötülük etmek; alçaklık ve bedbahtlıktır.
Ebu'l-Leys Semerkandî; Bostân'ul- Ârifîn.
Tanrı Dağları'ndan
Muhittin Gümüş
05.02.2025
