Manda bir yönetim biçimidir.
Birinci Dünya Savaşı’yla ortaya çıkmıştır.
Güney Afrikalı General Smuts savaşın sonunda Aralık 1918’de bir kitapçık yayınlar ve o kitapta savaştan yenilmiş olarak çıkan devletlerden ayrılacak ülkelerin kendi kendilerini idare edebilecek duruma gelinceye kadar yenmiş devletler tarafından yönetilmesini istiyordu.
Bunun üzerine fiili sömürgecilik döneminin sona erdiğini bilen Birinci Dünya Savaşı’nın galip devletleri, Osmanlı İmparatorluğu ile Almanya’dan alacakları toprakları manda yönetimi altına sokmanın uygun olacağını düşünmüşlerdi.
Dünyaya yeni bir düzen vermek isteyen İtilaf devletleri, dünyada “barışı” sağlayabilmek için Milletler Cemiyeti adıyla bir örgüt kurmayı kararlaştırdılar.
Bu cemiyetin misakının, 22. maddesinde de manda sisteminin tanımını yaptılar.
Ve Osmanlı parçalanırken onu kurtarmak yerine ülkenin büyük büyük devlet adamları MANDACILIK fikrine sıcak baktılar.
Sıcak bakmakla kalmayıp fiili olarak hayata geçirmek için ellerinden geleni yaptılar.
O dönem biz de iki tür mandacılık ortaya çıktı.
Biri AMERİCAN, diğeri İNGİLİZ mandacılığı.
Bu iki mandacılık anlayışına karşı İstiklal mücadelemizi başarmış olmamıza rağmen halen etkilerinden kurtulmuş değiliz.
Belki de öyle işgal olmuşuz ki, kendimizi bağımsız sanıyoruz.
Ve bu bizde normal hal halini almış durumda
Bu yüzden yaşadığımız herşey bize normal geliyor.
Selçuk Düzgün